Wybudowana w stylu gotyckim w XV i XVI w. na miejscu dawnej rotundy św. Mikołaja z XII-XIII w., której fragmenty odkryto w podziemiach archikatedry w 1961 r. W XVIII w. przebudowana fasadę w stylu barokowym, a po zawaleniu się sklepienia nawy głównej w 1733 r. rozpoczęto odbudowę kościoła. W latach 1833-1913 dokonano restauracji wg projektu architekta Prylińskiego, przywracając jej częściowo charakter gotycki. Z XV-wiecznej gotyckiej katedry do dnia dzisiejszego zachowały się: mur z przyporami i małymi basztami obronnymi koło Skarbca, prezbiterium, gotyckie okna, żebrowania i sklepienia. Barokowa fasada zdobiona jest balustradą z herbami rodziny Fredrów.

W 1960 r. papież Jan XXIII nadał katedrze tytuł Bazyliki Mniejszej.

W archikatedrze znajduje się otoczona kultem alabastrowa statua Matki Bożej Jackowej, pochodząca z końca XV wieku.

W świątyni spoczywają relikwie Biskupa Przemyskiego świętego Józefa Sebastiana Pelczara oraz błogosławionego Jana Balickiego.

Ciekawostką jest fakt, że budowla ogrzewana jest dzięki ciepłymźródłom  oligoceńskim oraz przy pomocy baterii słonecznych.

Obok bazyliki stoi późnobarokowa dzwonnica, nadbudowana w 1907 r., mająca 71 metrów wysokości i zwieńczona 4,5 metrowym krzyżem.

Zdjęcie 1: anika; zdjęcie 2: żyku; zdjęcie 3: kiks.

Źródła: Przemyśl - multimedialny przewodnik, Przemyśl - plan miasta OPGK Rzeszów 1995.