Przemyśl - nasze miasto całą dobę

Podziemna trasa turystyczna

data dodania: 2007-08-09
aktualizacja: 2016-11-14 10:04:21
Na całym świecie gwałtownie rośnie zapotrzebowanie na tzw. "Turystykę podziemną"; rodzi się specyficzna moda na zwiedzanie tajemniczych bądź "sentymentalnych" podziemi górniczych i kupieckich, które zawsze przyciągać będą ludzką wyobraźnię swoją tajemniczością, osobliwością, historią bądź osobistymi wspomnieniami. Zamykając ogromne koło historii, śladem naszych przodków znów wracamy do podziemi, ale już dla przyjemności i relaksu.

Związek ludzi z podziemiami sięga tak odległych czasów jak daleko w przeszłość sięga historia rodzaju ludzkiego na Ziemi. Początki tej symbiozy wiążą się z adaptacją naturalnie zastanych obiektów skalnych i wykorzystaniem ich dla potrzeb człowieka.

Co to jest podziemna trasa turystyczna ?

"Podziemną trasę turystyczną stanowi część obiektu podziemnego powstałego w sposób naturalny lub w wyniku działalności człowieka, dostosowana dla bezpiecznego ruchu turystycznego, posiadająca wartości przyrodnicze i kulturowe oraz zorganizowaną obsługę turystów przez uprawniony do tego podmiot". Taką definicję trasy podziemnej podaje StowarzyszeniePodziemne Trasy Turystyczne Polski z siedzibą w Tarnowskich Górach.

Podziemne obiekty są nierozerwalnie związane z historią gatunku ludzkiego - od siedziby i miejsca schronienia człowieka pierwotnego poprzez pozyskiwanie cennych surowców i minerałów, magazynowanie i przechowywanie towarów, aż do zadziwiających nieraz budowli strategiczno - militarnych. Miliony ludzi na świecie penetruje i zwiedza podziemia powstałe w sposób naturalny lub w wyniku działalności człowieka.

Aktualnie znajduje się w Polsce 35 podziemnych tras turystycznych zlokalizowanych w 34 obiektach podziemnych, podzielonych ze względu na pochodzenie lub pierwotne przeznaczenie na:

  • A. Jaskinie - 9 tras w 9 obiektach,
  • B. Kopalnie i sztolnie - 15 tras w 14 obiektach,
  • C. Piwnice i składy - 5 tras w 5 obiektach,
  • D. Pomilitarne - 6 tras w 6 obiektach.

 

Wszystkie te trasy są atrakcyjne turystycznie i mimo wielu, często pozornych podobieństw każda z nich jest niepowtarzalna, unikalna.

ProjektowanaTRASA TURYSTYCZNA BIEGNĄCA PODZIEMIAMI KAMIENIC PRZYRYNKOWYCH Z WYKORZYSTANIEM CZĘŚCI ZABYTKOWEGO KOLEKTORA W RYNKU STAREGO MIASTA PRZEMYŚLA kwalifikuje się do kategorii C.

W kategorii C znajdują się następujące trasy:

  • C01 - Lochy Sandomierskie
  • C02 - Trasa im. F. Zalewskiego w Jarosławiu
  • C03 - Podziemia Opatowskie
  • C04 - Trasa 1000-lecia Państwa Polskiego w Kłodzku
  • C05 - Piwnice Rzeszowskie

 

Jak widać przemyska trasa może być 6 w kategorii w kolejności w Polsce.
(Podano trasy funkcjonujące - mające uregulowany stan prawny i bezpieczeństwa wg informacji Stowarzyszenia Podziemne Trasy Turystyczne Polski z siedzibą w Tarnowskich Górach).

Łączna długość tras podziemnych w Polsce przekroczyła 35 km, a wg danych organizatorów obsługi turystów w poszczególnych obiektach, zwiedza je rocznie 2,5 mln osób.

Polska posiadając niewiele historycznych podziemi musi chronić dla przyszłych pokoleń to co jeszcze pozostało. Zabezpieczone, zagospodarowane, przywrócone życiu podziemne obiekty zabytkowe i inne nie zrewitalizowane dotąd podziemia milcząco oddają hołd i podziękowanie naszym przodkom.

Przemyśl jest miastem posiadającym tysiącletnią historię i olbrzymie walory turystyczne również i w tej dziedzinie. Jak do tej pory w ogóle nie wykorzystane. Stąd zrodził się pomysł realizacji tego typu trasy. Na podstawie przeprowadzonego rozpoznania może ona mieć charakter unikalny z uwagi na fakt, że w ciąg trasy wkomponowany jest historyczny kolektory sanitarny (nieczynny kamienny kanał ściekowy) jakich w Polsce nie zachowało się wiele.Zabytek niezwykle atrakcyjny, posiadający olbrzymią wartość dydaktyczno-poznawczą jako przykład konstrukcji inżynierii sanitarnej.
Również istnienie kilkukondygnacyjnych piwnic pod kamienicami Przemyskiej Starówki powoduje możliwość realizacji interesującej trasy podziemnej pokazując historię miasta, przemyskie tradycje mieszczańskie, promującej możliwości miasta.

 

Autor: Jerzy Krużel
Opracowano na podstawie: "Polskie podziemia turystyczne" - Józef Tworek, "Zabezpieczenie i rewitalizacja podziemnych obiektów zabytkowych "Konferencja naukowo-techniczna Kraków-Bochnia 21-22. 09. 2001
Zdjęcia przemyskich podziemi znajdują na końcu tej strony.
Powyższy tekst pochodzi z ulotki informacyjnej "Podziemna Trasa Turystyczna - Rewitalizacja zabytkowych podziemi Starego Miasta Przemyśla" - Przemyśl 02.2006, którą otrzymaliśmy od pana Jerzego Krużela, za co serdecznie dziękujemy.

 

 

REWITALIZACJA ZABYTKOWYCH PODZIEMI STAREGO MIASTA

Położenie Przemyśla na skrzyżowaniu dróg handlowych biegnących z zachodu na wschód przez Kraków i Lwów, z północy przez Toruń do Lwowa i dalej na południe w pełni wykorzystywali jego mieszkańcy. Przemyśl, w okresie swego rozkwitu przypadającego na wiek XV i XVI, był jednym z najbogatszych miast w Polsce. Kwitło tu rzemiosło i sztuka, wysoko stała oświata. Dziś odległą i bogatą historię miasta i jego mieszkańców odnaleźć możemy na pożółkłych stronach rękopisów przechowywanych skrzętnie w archiwach jak i ukrytych pod ziemią reliktach przeszłości.

Bogata historia miasta, przeszłość związana z sercem grodu czyli Rynkiem, zarówno w sensie przenośnym jak i dosłownym, ukryta jest pod ziemią.
Przeciętny mieszkaniec jak i turysta postrzega wtórny układ Rynku poprzez jego zabudowę pochodzącą z XIX i początku XX wieku. Nie jest to prawdziwy i adekwatny do przeszło 1000letniej historii obraz miasta. Pod trzema zachowanymi pierzejami Rynku istnieje doskonale czytelny, pierwotny układ kamienic w postaci piwnicjedno- i dwukondygnacyjnych, których początki sięgają czasów średniowiecza (XV w.).

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono:

  • dwie kondygnacje piwnic (do głębokości ok. 10 m p.p.t) w kamienicach Rynek nr 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 15 i 16,
  • w kamienicach Rynek nr 4, 5 i 16 piwnice wychodzą poza obręb budynku (pod chodnik),
  • jedna kondygnacja piwnic wychodzi poza obrys kamienic od strony Rynku (pod chodnikiem) nr 2,3, 13 i 14.

 

Udostępnienie ich i połączenie w cały podziemny system komunikacyjny, z wykorzystaniem dostępnego, historycznego kolektora (nieczynnego, kamiennego kanału ściekowego) stanowi niezwykle atrakcyjnyciąg turystyczny jak również dydaktyczno-poznawczy. Wspomniany wyżej kolektor, o długości ok. 800m jest jednym z zachowanych kolektorów historycznego systemu kanalizacji miasta Przemyśla. Prowadził on od budynków kapituły łacińskiej, ulicą Katedralną, Asnyka, przez wschodnią część Rynku i ulicę Mostową do Sanu. Budynek Rynek 1 stanowi bardzo ważny element w projektowanej trasie, zarówno z uwagi na swe położenie jak i bardzo interesujący, wielopoziomowy układ piwnic, wywodzących się jeszcze z XV w. - od niego też winna rozpoczynać się trasa turystyczna jak i prace projektowo-remontowe.

Z uwagi na szeroko zakres prac, całe zamierzenie należy podzielić na etapy:

  • I etap - udostępnienie podziemi Rynek 1 i części nie zagospodarowanych piwnic Rynek 2 (Mostowa 2) i połączenie ich z wykorzystaniem części biegnącego pod ulicą Mostową kolektora.
  • II etap - połączenie wykonanej trasy poprzez udostępnienie części kolektora od ul. Mostowej do podziemi kamienicy Rynek 11
  • III etap -prace związane z włączeniem do trasy turystycznej części kolektora biegnącego od ul. Mostowej do Sanu
  • IV etap - połączenie pierzei północnej z pierzeją wschodnią (Rynek 7 i 8)
  • V etap - połączenie w ciąg podziemny trasy turystycznej od Rynku l do Rynku 13 z włączeniem kolektora sanitarnego.

 

 

Ważnym elementem w I etapie prac jest opracowanie programu funkcjonalnego, który przewiduje w podziemiach kamienicy Rynek 1:

  • Rozszerzenie działalności klubu "Niedźwiadek".
  • Utworzenie sali promocyjnej z projekcją audio-video informującej o historii miasta i jego zabytkach oraz przebiegu trasy turystycznej.
  • Sale ekspozycyjne obrazujące historie miasta a szczególnie historię Samorządu Miejskiego.

 

Powyższy tekst pochodzi z ulotki informacyjnej "Podziemna Trasa Turystyczna - Rewitalizacja zabytkowych podziemi Starego Miasta Przemyśla" - Przemyśl 02.2006, którą otrzymaliśmy od pana Jerzego Krużela, za co serdecznie dziękujemy.
Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z Podziemnej Trasy Turystycznej



Przemyskie Podziemia


Początki historii kamienicy Rynek 1 sięgają przełomu XV i XVIwieku. Łączy ona w swoich murach fragmenty kilku budynków wzniesionych w różnych okresach i wielokrotnie przebudowywanych, ostatecznie połączonych w jeden obiekt. Aż do końca XVIII wieku, kiedy to rozpoczęto rozbiórkę zachodniej pierzei Rynku, gmachu nie zaliczano do położonych przy głównym placu miasta. Przylegał on do niego tylko jednym z rogów. Powiększenie przestrzeni Rynku po przeprowadzeniu prac rozbiórkowych spowodowało „zaliczenie” kamienicy do pierzei północnej i przyznanie jej numeru 1. Kamienica należała na przestrzeni kilku wieków do wielu rodów mieszczańskich, a nawet szlacheckich. W XIX wieku mieściły się tu koszary oraz sąd. Od 1865 roku jest to siedziba władz miasta.
Interesujące, dwukondygnacyjne podziemia budynku o powierzchni blisko 400 m kw. sięgają do poziomu około 10 metrów poniżej poziomu terenu. Dawni właściciele, w tym także kupcy, przechowywali w piwnicach o zróżnicowanej wielkości i różnych poziomach głębokości swoje dobra i towary.Wśród nich można wymienić: wina, miody pitne i lokalne bogactwo Ziemi Przemyskiej, czyli cenną w całej Europie sól. Przechowywano tam również m.in.: solone mięso, wędliny, słoninę, ziemiopłody i nabiał. Kupcy prowadzili tam także bezpośredni handel z przybyłymi do Przemyśla kontrahentami oraz z mieszkańcami miasta i okolic. Podziemia służyły nie tylko jako magazyny towarów i miejsce handlu, ale także jako szynki i warsztaty rzemieślnicze, a nawet w razie potrzeby wykorzystywano je na czasowe mieszkania dla służby.

W ostatnich latach dużym nakładem sił i środków przywrócono podziemiom pierwotny wygląd. W 2014 roku oddano do użytku zrewaloryzowany 100-metrowy odcinek XVII-wiecznego kolektora biegnącego pod ulicą Mostową oraz północną częścią Rynku z wyjściem na wysokości budynku Rynek 5.

Tekst: Dariusz Hop


Przemyskie Podziemia są otwarte w sezonie turystycznym (kwiecień – październik):
wtorek-środa w godzinach10.00-16.00, ostatnie wejście o 15.30 (przejście indywidualne) ;
czwartek-niedziela w godzinach 10.00-17.00. Ostatnie wejście o 16.30 (przejście indywidualne).

W pozostałych miesiącach (listopad-grudzień) od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00 – 15.00. Ostatnie wejście 14.30 (przejście indywidualne).

Przemyskie Podziemia są nieczynne w poniedziałki i dni świąteczne: Nowy Rok (1. stycznia), Trzech Króli (6. stycznia), Wielkanoc (27. i 28.  marca 2016), Boże Ciało (26. maja 2016), Wszystkich Świętych (1. listopada), Święto Niepodległości (11. listopada), Boże Narodzenie (24. i 25. grudnia).

Przemyskie Podziemia zwiedza się z upoważnionym przewodnikiem o pełnej godzinie lub indywidualnie bez przewodnika w każdym innym momencie.

Pierwsze zwiedzanie Przemyskich Podziemi rozpoczyna się o 10.15.

Bilety w cenie 5 zł (normalny) i 2 zł (ulgowy). Obsługą zwiedzających zajmie się Oddział PTTK im. dr Mieczysława Orłowicza w Przemyślu. 

Zapraszamy do zwiedzania!

Rezerwacje i informacja o Podziemiach:

tel.: 16 675 17 87
e-mail: przemyskiepodziemia@op.pl

Źródło informacji:
http://przemysl.pttk.pl/przemyskie-podziemia/