Przemyśl - nasze miasto całą dobę

Zwiedzanie fortów

data dodania: 2005-11-12
aktualizacja: 2016-04-14 13:03:27
Przez forty prowadzą szlaki turystyczne pieszy (czarny) i rowerowy (ciemno zielony). Oba podzielone są na dwa odcinki: północny i południowy. Ich opisy znajdziecie Państwo w dziale "Szlaki turystyczne".

  • Szlak południowy - przebiega przez forty główne i pomocnicze numery: XV, I, II, III, IV, V, VI, VII. Jest to najbardziej malowniczy krajobrazowo odcinek zwiedzania

Trasa o długości 28 kilometrów rozpoczyna się od przystanku we wsi Łapajówka. Z międzynarodowej drogi E-40 oznakowanie szlaku prowadzi w kierunku południowym, na drogę do wsi Siedliska. Po przejściu około jednego kilometra, znaki szlaku skręcają w lewo i doprowadzają nas do fortu XV "Borek". Z fortu, oznakowanie prowadzi w górę drogą forteczną , w kierunku południowym, docierając do wsi Siedliska do znajdującego się przy samej granicy państwa fortu I "Salis Soglio" zbudowanego w latach 1882 - 1886, dobrze zachowanego, zniszczonego jedynie w 25 %. Dalej trasa marszu prowadzi w kierunku wsi Jaksmanice. Na południe od wsi ciągnie się pasmo wzniesień ze znajdującymi się na nich fortami. W pobliżu granicy widoczne są resztki fortu II b "Cyków". Idąc grzbietem wzniesienia docieramy do fortu II Jaksmanice i fortu II a "Mogiłki". Nakońcu wzniesienia, nad rzeką Wiar na tzw. Górze Łuczyckiej znajduje się fort III Łuczyce. Panował on nad rzeką, linią kolejową i drogą biegnącymi z Niżankowic w kierunku twierdzy. Następnie szlak biegnie przez kładkę na rzece Wiar i przecina linię kolejową w miejscu, gdzie między torami i drogą znajdują się resztki fortu artyleryjskiego III a "Kolej". Z szosy szlak prowadzi wzdłuż rowu łącznikowego do fortu "IV Optyń", zabezpieczającego dojście do twierdzy od południa. Następnie skręcamy na zachód w kierunku wsi Grochowce, przed która znajduje się fort "V Grochowce". Z fortu znaki prowadzą w kierunku północno-zachodnim obok resztek niedużego, międzypolowego fortu V a "Biadoliny", a następnie w kierunku zachodnim aż do fortu VI "Helicha", położonego najwyżej ze wszystkich wchodzących w skład twierdzy (377 m. n.p.m.). Dalej szlak powraca do leśnej drogi, prowadzącej grzbietem wzgórza, do wsi Prałkowce, gdzie znajduje się skrzyżowanie szlaków czerwonego, niebieskiego i czarnego. W tym miejscu,znajdują się pozostałości fortu VI b "Lipnik" w Kruhelu Wielkim. Oznakowanie prowadzi dalej w kierunku zachodnim, a następnie zachowaną drogą forteczną do wsi Prałkowce i w górę, przez las aż na szczyt, gdzie obejrzeć można pozostałości fortu VII Prałkowce, ochraniającego niegdyś strategiczną drogę wiodącą od przełęczy dukielskiej przez Sanok, Birczę i Krasiczyn do Przemyśla. Z fortu wojska austriacko-węgierskie robiły wypady przeciw Rosjanom, aby przebić się w kierunku odsieczy. Z fortu VII, szlak prowadzi do polnej drogi, która łączy się z szosą Przemyśl - Krasiczyn i do przystanku autobusów komunikacji miejskiej. Z przystanku tego udajemy się do Przemyśla, kończąc zwiedzanie fortów odcinka południowego.

 

Nafortach znajdują się tablice informacyjne Plan fortów Twierdzy Przemyśl

 

  • Szlak północny - przebiega przez forty główne i pomocnicze numer: VIII, IX, X, XI, XII, XIII.

Rozpoczyna się przy przystanku MZK w Kuńkowcach obok kościoła. Z przystanku udajemy się szlakiem wiodącym drogą przez Kuńkowce w kierunku północnym na wzgórze o wysokości 296 m. n.p.m., do dobrze zachowanego fortu VIII "Łętownia" wybudowanego w latach 1881 - 1887, zniszczonego jedynie w 20%. Obecnie fortem tym opiekują się członkowie Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji,którzy powycinali dziką roślinność wokół fortu, odnowili jego pomieszczenia, a także zorganizowali w forcie wystawę eksponatów i zdjęć Przemyśla i okolic z okresu I i II wojny światowej. Dalej oznakowanie wiedzie nas od fortu, drogą w las. Niemal w miejscu gdzie kończy się las, znajduje się fort pancerny IX "Bruner" w Ujkowicach mimo 70% zniszczeń, wygląda bardzo okazale . Po opuszczeniu fortu IX, trasa szlaku prowadzi wiejskimi drogami do fortu IX a "Przy Krzyżu", a następnie do fortu: X b "Zagrodnia" w Ujkowicach i dalej do położonego na wzgórzu 236 m. n.p.m. fortu X Orzechowce. Fort ten, po upadku przemyskiej twierdzy, w 23 kwietnia 1915 r., zwiedzał wraz ze swoim sztabem - Car Mikołaj II. Idąc nadal, polnymi drogami, trasa szlaku przecina drogę do Żurawicy i wiedzie do kolejnego fortu - Xa "Cegielnia" w Duńkowiczkach, a następnie do jednego z najlepiej zachowanych fortów twierdzy (20% zniszczeń), fortu XI Duńkowiczki. Znajduje się on przy międzynarodowej drodze 4, E-40, w pobliżu przystankówautobusowych. Po przekroczeniu drogi, trasa szlaku doprowadza do wsi Żurawica i do położonego na północ od wsi fortu XII "Werner" fort ten najlepiej zachowany, bo zniszczony zaledwie w 5% jest niestety niedostępny do zwiedzania, gdyż nadal użytkowany jest przez wojsko jako skład amunicji. Po ponownym przecięciu linii kolejowej i drogi docieramy do kolejnego, niedużego, pomocniczego fortu XIII b w Bolestraszycach. Stąd niedaleko już do największej rewelacji przemyskiej twierdzy, fortu XIII "San Rideau" zbudowanego ok. 1895 r. Przez Maurycego von Brunera. Bliźniaczym dziełem tego inżyniera jest fort IX w Ujkowicach .Fort XIII osłaniał niegdyś dolinę Sanu, brody na rzece, drogę i linię kolejową prowadząca z Krakowa do Przemyśla. Ostatnim do obejrzenia jest fort XIIIa "Zabłocie", położony w pobliżu Sanu, po wschodniej stronie drogi.

 

Teksty pochodzą ze strony http://republika.pl/twierdza11 i zostały użyczone grzecznościowo w celu promowania Przemyśla i jego okolic.
Zdjęcia: anika.
Dziękujemy za pomoc.