Przemyśl - nasze miasto całą dobę

Fort X - Orzechowce

data dodania: 2005-11-14
aktualizacja: 2016-11-14 14:37:27
Fort X "Orzechowce", to dzieło IV zachodniego odcinka obrony Twierdzy. Fort zbudowany został około 1880 r., położony ok 7 km. od Przemyśla we wsi Ujkowice.

Był to fort dwuwałowy, pancerny, podlegały mu 3 działobitnie, 2 forty pośrednie i 2 bazy zaopatrzeniowe tzw. Lacer Fort. Instalacje obronne w miarę wprowadzania do walki nowego typu uzbrojenia były systematycznie modernizowane, podobnie jak i konstrukcja samego fortu. W końcowym efekcie tych modernizacji fort był wyposażony w 4 działa kal. 80 mm. (po dwa w każdym z dwóch tradytorów na górnym wale fortu), oraz baterie pancerne umieszczone na wale dolnym. W roku 1896 r. odbyły się w Twierdzy manewry forteczne z udziałem Generalnego Inspektora Inżynierii i 17 generałów. Fort X Orzechowce w czasie trwania tych manewrów został ostrzelany ostrymi pociskami artyleryjskimi w celu sprawdzenia jego odporności na atak artyleryjski. Doświadczenia wyniesione z tego eksperymentalnego ostrzału miały służyć w przyszłości inżynierom do odpowiedniego zabezpieczenia innych fortów (m.in. rozebrano bramy wjazdowe do fortów, których zawalenie się sparaliżowało praktycznie prawidłowe funkcjonowanie całego fortu). Podczas ostrzału, załoga fortecznawraz z komisją oceniającą, znajdowała się w wewnętrznych kazamatach dzieła.

Mapa Twierdzy Przemyśl Z fortem tym wiąże się jeszcze inne wydarzenie, a mianowicie po poddaniu Twierdzy, Car Mikołaj II w czasie pobytu w Przemyślu w dniu 22 kwietnia 1915r. odwiedził również Fort X Orzechowce podziwiając wraz ze swoją świtą jego instalacje obronne. Kilkadziesiąt dni później fort ten stał się powtórnie celem zmasowanego ostrzału artyleryjskiego, tym razem przez artylerię niemiecką. Obecnie zniszczenia tego fortu ocenia się na ok. 80%, do czego walnie przyczyniła się również miejscowa ludność, która w latach 60 i późniejszychtraktowała ruiny fortu jako źródło darmowego materiału budowlanego, zaś na jego terenie urządziła wysypisko śmieci.

Jednak mimo tego, ruiny fortu nawet dzisiaj robią ogromne wrażenie zarówno na przypadkowych turystach jak również miłośnikach sztuki obronnej XIX wieku. Na forcie zachowały się jeszcze resztki koszar szyjowych, dwie baterie oraz lewy kojec, na którym zachował się fragment pancerza (Skody) chroniącego działka przeciwszturmowe.













Autor zdjęć: Dariusz Strycharski